۲۶ آبانماه یادآور فرمان تاریخی امام خمینی (ره ) برای شکستن حصر سوسنگرد در سال۱۳۵۹ است که در پی نقش آفرینی مقام معظم رهبری در گردآوری مدافعان و طراحی عملیاتی توسط تیپ ۲لشگر ۹۲زرهی اهواز به همین منظور محقق گردید،یاد این حماسه را گرامی می داریم. اما این عملیات پیروزمندانه چند نکته جالب دارد که مهمترین آنها صدور فرمان امام خمینی(ره) در روز ۲۵ آبان ماه یعنی یک روز قبل از آزادسازی سوسنگرد بود که در آن امام(ره) فرمودند: «بایستی تا فردا سوسنگرد آزاد شود» و رزمندگان اسلام در پاسخی سریع و بی‌درنگ به فرمان رهبر خود فردای همان روز دشمن متجاوز را از خاک کشور بیرون راندند و سوسنگرد را آزاد کردند. نکته دوم هم این بود که در این عملیات نیز حضور مردم به خصوص مردم عرب منطقه در مقاومت در برابر دشمن چشمگیر بود و آنها همانند خرمشهر و آبادان سدی محکم در مقابل دشمن بودند.

https://farsi.khamenei.ir/video-content?id=46825

https://defapress.ir/fa/news/266257

نقش مقام معظم رهبری در شکست حصر سوسنگرد

نقش ارزنده و محوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «نماینده وقت امام در شورای عالی دفاع» در فرماندهی جبهه میانی عملیات شکست حصر سوسنگرد و شکل‌گیری و اجرای طرح عملیات، موجب آزادسازی سوسنگرد شد.

به گزارش دفاع پرس از تهران، تهاجم گسترده ارتش متجاوز عراق به فرماندهی صدام حسین در ۳۱ شهریورماه سال ۱۳۵۹ در استان خوزستان در سه محور عمده انجام گرفت.

در محور میانی جهت تصرف شهر اهواز مقاومت سرسختانه نیروهای ایرانی که انسجام کاملی هم نداشتند، باعث شد تا نیروهای متجاوز عراقی بارها سمت حملات خود را تغییر دهند ولی هیچ‌گاه نتوانستند موفقیتی در این زمینه به دست آورند.

لذا جهت حفظ روحیه نیروهای متجاوز خود به تصرف شهرهای «بستان» و «سوسنگرد» بسنده نموده تا بتوانند با تغییر نام شهر سوسنگرد به «خفاجیه» زمینه تبلیغاتی محدودی را فراهم آورند.

در ۲۵آبان مدافعان شهر که سه روز در محاصره کامل قرار داشتند شجاعانه و مردانه مقاومت کرده و اجازه نداده بودند نیروهای دشمن متجاوز شهرسوسنگرد را به طور کامل اشغال کنند. قسمتی از حاشیه شرقی و جنوبی شهر سوسنگرد در اشغال نیروهای متجاوز بعثی بود و عراقی‌ها با تحمل تلفات سنگین در همان حاشیه شهر متوقف شده بودند.

از جمعیت ۱۰ هزار نفری سوسنگرد شاید، حدود کمتر از هزار نفر در شهر مانده بودند، آن‌ها هم اغلب نیروهای نظامی و سپاه و بسیج بودند.

بچه‌ها، ساختمان بانک تجارت را به پناهگاه تبدیل کرده بودند. هر وقت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و دکتر مصطفی چمران به سوسنگرد می‌آمدند، آن‌ها را به این پناهگاه می‌بردند.

هواپیماها و هلی‌کوپترهای ارتش متجاوز عراقی شهر سوسنگرد را مرتب بمباران می‌کردند.

اگر چه نیروهای متجاوز عراقی توانستند در ۲۶آبان سوسنگرد را محاصره کنند؛ اما این محاصره تنها یک روز طول کشید و در ۲۶ آبان ۱۳۵۹ شهر سوسنگرد توسط نیروهای لشکر ۹۲ زرهی ارتش جمهوری اسلامی ایران و دلاورمردان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و بسیجیان همراه شهید دکتر مصطفی چمران آزاد شد و عراقی‌ها به دلیل ضعف روحیه حتی ۱۵ کیلومتر از شهر سوسنگرد عقب‌نشینی کردند.

این نکته قابل ذکر است که در آن زمان فرماندهی جبهه میانی را حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «نماینده وقت امام در شورای عالی دفاع» سرلشکر شهید ولی‌الله فلاحی «جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش» و شهید دکتر مصطفی چمران «وزیر دفاع و فرمانده گروه جنگ‌های نامنظم» به عهده داشتند.

  ۲۵ آبان، مدافعان در شهر سوسنگرد محاصره شدند و نیروهای متجاوز عراق به شهر سوسنگرد نفوذ کردند و کار به جنگ تن با تانک کشید.

آیت‌الله خامنه‌ای می‌فرمایند: نشستم دو نامه نوشتم. یکی ساعت یک و نیم بعد از نصف شب و یکی ساعت دو. نامه ساعت یک و نیم را به «سرهنگ قاسمی»، فرمانده لشکر 92 زرهی اهواز نوشتم که داماد حضرت امام از قول امام پیغام دادند که فردا باید حصر سوسنگرد شکسته شود و اگر تیپ 2 زرهی نباشد این کار انجام نمی‌شود.

به تیمسار «قاسم علی ظهیرنژاد» هم گفته‌ام و وی هم قول داد با بنی‌صدر صحبت کند که تیپ بیاید و شما هم آماده باشید که تیپ 2 زرهی را به کار بگیرید. مبادا به خاطر پیغامی که سر شب آمده تیپ 2 زرهی را از دور خارج کنید.

یک نامه هم ساعت 2 برای سرتیپ «ولی‌الله فلاحی» با همین مضمون نوشتم با این اضافه که امام خمینی گفتند سرتیپ فلاحی هم باید در جریان عملیات باشند و نظارت کنند این ماجرا را هم نوشتم که می‌خواستند تیپ 2 زرهی را از ما بگیرند و گفتم که تیپ 2 زرهی باید باشد و شما مسئول هستید که این را بگیرید و کار کنید.

هر دو نامه را به دکتر مصطفی چمران دادم و گفتم شما هم بنویس که نظر هر دویمان باشد.

شرح عملیات

در ساعت 6:30 صبح یگان‌هایی از نیروهای مسلح متشکل از تیپ 2 و 3 زرهی لشکر 92 زرهی خوزستان، گروه رزمی 148 پیاده و گروه رزمی 37 زرهی برای انهدام نیروهای دشمن که در اطراف سوسنگرد مستقر بودند و به منظور شکستن محاصره آنها دست به حمله زدند.

تیپ 3 لشکر 92 زرهی خوزستان در یک اقدام به موقع، آبادی «سبحانیه» در شمال رودخانه کرخه را آزاد و تحت کنترل خود گرفت.

تیپ 2 لشکر 92 زرهی خوزستان و گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران در شمال و جنوب جاده «حمیدیه ـ‌ سوسنگرد» به پیشروی خود ادامه دادند.

نیروهای عراقی که نتوانسته بودند شهر سوسنگرد را اشغال و مدافعان شهر را از پای درآورند، با پیش‌روی نیروهای جمهوری اسلامی ایران در محور حمیدیه ـ سوسنگرد از دو سو مورد تهدید قرار گرفتند.

در ساعات اولیه عملیات، دشمن متجاوز تلاش کرد هر چه زودتر سوسنگرد را اشغال کند و تهدید از سمت غربی را از بین ببرد و به نیروهایی که از سمت غرب پیشروی کرده و تا کرانه غربی رودخانه «مالکیه» رسیده بودند بپیوندند اما در ساعت 12 تلاش نیروهای ارتش متجاوز عراق درهم شکسته شد و کم‌کم آثار شکست و عقب‌نشینی در عراقی ها نمایان شد.

رزمندگان دلاور ایرانی تانک‌های عراقی را یکی بعد از دیگری شکار می‌کردند.

برخاستن شعله‌های آتش و دود از تانک‌های عراقی از یک سو سبب تقویت روحیه رزمندگان ایرانی می‌شد و در سوی دیگر در میان نیروهای عراقی ایجاد ترس و هراس می‌نمود و روحیه آنان را متزلزل می‌کرد.

در بعد از ظهر روز 26 آبان‌ماه 1359، عقب‌نشینی نیروهای عراقی در شرق شهر سوسنگرد به طرف جنوب آغاز شد.

نیروهای وحشت زده عراقی تلاش می‌کردند هر چه سریع‌تر خود را از مهلکه نجات دهند و به جنوب کرخه کور عقب بنشینند و با رزمندگان اسلام قطع تماس کنند.

سرانجام در واپسین ساعات روز، تمام نیروهای متجاوز عراقی صحنه نبرد را ترک و به سمت جنوب فرار کردند و تیپ 2 لشکر 92 زرهی خوزستان، همراه دیگر رزمندگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و بسیجیان همراه شهید چمران به سوسنگرد رسیدند.

در شمالغرب سوسنگرد هم نیروهای متجاوز عراقی به مواضع دفاعی خود در تپه های «الله اکبر» و دهلاویه عقب‌نشینی کردند و شهر سوسنگرد به کنترل کامل نیروهای جمهوری اسلامی ایران در آمد.

نتایج عملیات:

* محاصره شهر سوسنگرد شکسته شد.

* جاده حمیدیه به سوسنگرد آزاد و 50 کیلومتر مربع از اراضی میهن اسلامی ایران آزاد شد و ارتش متجاوز عراق 15 کیلومتر از شهرسوسنگرد عقب‌نشینی کرد.

* کشته و مجروح شدن 750 نفر از نیروهای متجاوز عراقی، سرنگونی یک فروند هواپیما و یک بالگرد و انهدام 40 دستگاه تانک و نفربر، چندین قبضه توپ و مقادیر زیادی تجهیزات نیروهای عراقی.

پس از وخامت اوضاع سوسنگرد و اشغال این شهر، در جلسه‌ای در اهواز با حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای -نماینده‌ی امام خمینی در شورای عالی دفاع-، سرلشکر فلاحی -جانشین وقت ریاست ستاد مشترک-، سرلشکر ظهیرنژاد -فرمانده‌ وقت نیروی زمینی ارتش-، آقای غرضی -استاندار وقت خوزستان- و افراد دیگری، تصمیم به اجرای عملیات آزادسازی سوسنگرد گرفته شد و واحدهای نظامی شرکت‌کننده در عملیات نیز مشخص گردید.

همان شب، آقای اشراقی داماد حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه، در مکالمه‌ی تلفنی با آیت‌الله خامنه‌ای، پیام امام را ابلاغ کرد: «تا فردا سوسنگرد باید آزاد شود.»

اما چند ساعت مانده به شروع عملیات، به دستور بنی‌صدر، تیپ ۲ لشکر زرهی اهواز از شرکت در این عملیات منع گردید.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای پس از اطلاع از دستور بنی‌صدر، در نامه‌ای خطاب به فرمانده آن لشگر (سرهنگ قاسمی) دستور دادند که طبق تصمیم قبلی، تیپ ۲ در عملیاتی که منجر به آزادسازی سوسنگرد شد، به موقع وارد شود. دکتر چمران دیگر نماینده‌ی امام در شورای عالی دفاع نیز در ذیل همین نامه بر ضرورت اقدام سریع و جلوگیری از اتلاف وقت بیشتر تاکید کرد.

به مناسبت سالروز فتح سوسنگرد، پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR بخشی از مستند «در لباس سربازی» را که به روایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای  از آزاد سازی سوسنگرد پرداخته است، بازخوانی می‌کند.
 

در ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روز ۲۶ آبان ماه یگان هایی از نیروهای مسلح کشور متشکل از تیپ ۲ و تیپ ۳ از لشکر ۹۲ زرهی اهواز، گروه رزمی ۱۴۸ پیاده از لشکر ۷۷ خراسان، گروه رزمی ۳۷ زرهی شیراز، گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران با پشتیبانی آتش توپخانه و نیروهای هوایی و هوانیروز به منظور شکست حصر سوسنگرد دست به حمله زدند.

به گزارش ایسنا،  بعد از ظهر روز ۲۶ آبان‌ماه سال ۱۳۵۹ آخرین سربازان دشمن بعثی با سراسیمگی و ترس شهر سوسنگرد را ترک کردند و این شهر دوباره به دست رزمندگان اسلام افتاد. شهر سوسنگرد یکی از شهرهای تابع شهرستان دشت آزادگان است که در اوایل جنگ کنترل آن به دست دشمن بعثی افتاد، ولی با توجه به اینکه این شهر برای تصرف شهر اهواز که هدف اساسی عراق در جنگ به شمار می‌آمد بسیار مهم و حیاتی بود. خارج شدن آن از دست دشمن برای رزمندگان ایرانی بسیار حائز اهمیت بود و سرانجام از خود گذشتگی آنها با تعداد نیروها و ادوات جنگی بسیار کمتر از دشمن باعث شد. این شهر در ۲۶ آبان ماه سال ۱۳۵۹ از دست دشمن خارج شد و اینگونه رویای تصرف مرکز خوزستان از سوی عراقی‌ها با فداکاری سربازان ایرانی نقش بر آب شود.

منطقه‌ای که سوسنگرد در آن قرار داشت جبهه میانی خوزستان بود و منطقه ای وسیع شامل حمیدیه، سوسنگرد و بستان را شامل می‌شد. عراق با کنترل آن می‌توانست در هر قسمت از آن به جاده اصلی اهواز - حمیدیه - سوسنگرد و بستان دست پیدا کند. عراق در این منطقه دارای یک لشکر رزهی با سه تیپ، یک گردان نیروهای مخصوص، یک گردان پیاده، دو گردان کماندو، یک گردان شناسایی و ۹۰۰ نفر از افراد «جیش الشعبی» مستقر کرده بود در حالی که کل نیروهای ایرانی را تیپ سوم لشکر ۹۲ زرهی، رزمندگان سپاه پاسداران، نیروهای ژاندارمری سوسنگرد و گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران تشکیل می‌داد.

بعد از متوقف شدن پیشروی دشمن در جنوب غربی اهواز و عدم موفقیت آنان برای اشغال این شهر، تلاش اصلی دشمن معطوف به این موضوع شد تا در غرب، محور اهواز - حمیدیه - سوسنگرد - بستان را قطع کند و به ترتیب تقدم ابتدا حمیدیه یا سوسنگرد و یا بستان را اشغال کند. بدین ترتیب از اوایل آبان ماه سال ۱۳۵۹ ارتش عراق پس از استقرار لشکر ۹ زرهی در جنوب هویزه، شهر سوسنگرد را از جهات مختلف مورد تهدید قرار داد.

در روز ۲۲ آبان فعالیت دشمن اطراف سوسنگرد افزایش یافت و هلی‌کوپترهای عراقی مواضع پدافندی ایران که در محور حمیدیه - سوسنگرد مستقر بودند را گلوله باران کردند و در ساعت ۸ و ۴۵ دقیقه همان روز شهر سوسنگرد بمباران شد و توپخانه دشمن از ساعت ۴ تا ۷ صبح آتش خود را به روی شهر سوسنگرد فرو می‌ریخت. نیروهای هوایی و توپخانه‌های ایران نیز متقابلا در محور طلائیه - هویزه - سوسنگرد واحدهای دشمن را بمباران کردند.

در روز ۲۳ آبان از ساعت ۴ و ۳۰ دقیقه صبح شهر سوسنگرد از تمام جهت‌ها زیر باران گلوله توپخانه دشمن قرار گرفت و هلی کوپترهای دشمن نیز محور حمیدیه- سوسنگرد را مورد حمله قرار دادند و در پوشش این آتش سنگین واحدهای زرهی دشمن از سمت غرب و جنوب به طرف سوسنگرد به حرکت درآمدند این در حالی بود که نیروهای مردمی و سپاه پاسداران و ژاندارمری مستقر در سایر محورها تنها مجهز به سلاح سبک و ضد تانک بودند.

پس از آغاز حمله دشمن به سوسنگرد و محاصره آن و مقاومت شجاعانه مردم شهر که اجازه ندادند نیروهای دشمن شهر را به طور کامل اشغال کنند شهر سه روز در محاصره کامل دشمن قرار داشت.در ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه صبح روز ۲۶ آبان ماه یگان هایی از نیروهای مسلح کشور متشکل از تیپ ۲ و تیپ ۳ از لشکر ۹۲ زرهی اهواز، گروه رزمی ۱۴۸ پیاده از لشکر ۷۷ خراسان، گروه رزمی ۳۷ زرهی شیراز، گروه جنگ‌های نامنظم شهید چمران با پشتیبانی آتش توپخانه و نیروهای هوایی و هوانیروز به منظور شکست حصر سوسنگرد دست به حمله زدند.

گروه‌های جنگ های نامنظم شهید چمران در محور «ابوحمیظه» سوسنگرد پیشروی کردند و رزمندگان سپاه و نیروهای مردمی در محور سوسنگرد - دهلاویه در مقابل تهاجم دشمن مقاومت می‌کردند. هنگ ژاندارمری سوسنگرد نیز دوشادوش سایر رزمندگان در دفاع از شهر سوسنگرد شرکت داشت. «تیپ ۳ لشکر ۹۲ زرهی» در یک اقدام به موقع آبادی سبحانی را آزاد کرد و عملیات شمالی دشمن با ناکامی مواجه شد. «تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی» و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران در شمال و جنوب جاده حمیدیه - سوسنگرد به پیشروی خود ادامه دادند و نیروهای دشمن را از دو طرف مورد تهاجم قرار دادند.

ساعت ۱۲ روز ۲۶ آبان تلاش دشمن برای اشغال سوسنگرد در هم شکسته شد و کم کم آثار شکست و عقب‌نشینی در آنان نمایان شد. در بعد از ظهر همان روز عقب نشینی دشمن در شرق سوسنگرد به طرف جنوب آغاز شد و نیروهای دشمن تلاش می‌کردند تا هرچه سریع تر خود را از مهلکه نجات دهند و به جنوب کرخه عقب نشینی کنند. سرانجام در واپسین ساعت‌های روز ۲۶ آبان تمام نیروهای دشمن صحنه نبرد را ترک و به سمت جنوب فرار کردند، تیپ ۲ لشکر ۹۲ زرهی همراه سایر رزمندگان به سوسنگرد رسید و نیروهای دشمن در شمال غرب سوسنگرد، به مواضع پدافندی خود عقب‌نشینی کردند و شهر به کنترل کامل نیروهای جمهوری اسلامی ایران درآمد.

اما این عملیات پیروزمندانه چند نکته جالب دارد که مهمترین آنها صدور فرمان امام خمینی(ره) در روز ۲۵ آبان ماه یعنی یک روز قبل از آزادسازی سوسنگرد بود که در آن امام(ره) فرمودند: «بایستی تا فردا سوسنگرد آزاد شود» و رزمندگان اسلام در پاسخی سریع و بی‌درنگ به فرمان رهبر خود فردای همان روز دشمن متجاوز را از خاک کشور بیرون راندند و سوسنگرد را آزاد کردند.
نکته دوم هم این بود که در این عملیات نیز حضور مردم به خصوص مردم عرب منطقه در مقاومت در برابر دشمن چشمگیر بود و آنها همانند خرمشهر و آبادان سدی محکم در مقابل دشمن بودند.