28 اردیبهشت ؛ روز بزرگداشت حکیم خیام
خیام را به عنوان یک دانشمند و یک ریاضی‌دان بزرگ در دنیای غرب میشناسند؛ اما دانشجوی ما خیام را مثلًا با کوزهی گلیِ میشناسد؛ اگر هم بشناسد. نمیداند خیام که بوده است. ببینید اینها موجب میشود که آن اعتماد به نفس ملی از دست برود و دانشجوی ما سابقهی علمی، گذشتهی علمی و میراث عظیم علمی خودش را نشناسد و افتخارات علمی خودش را در گذشته نداند.
28 اردیبهشت ؛ روز بزرگداشت حکیم عمر خیام
ابوالفتح عمر ابن ابراهیم خیام، مشهور به حکیم عمر خیام، فیلسوف، ریاضی دان، ستاره شناس و شاعر قرن پنجم هجری قمری (قرن دوازدهم میلادی) است. عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیام نیشابوری) زادهٔ ۲۸ اردیبهشت ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور و درگذشته ۱۲ آذر ۵۱۰ خورشیدی در نیشابور است.
حکیم عمر خیام فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش «حجةالحق» بوده‌است؛ ولی آوازهٔ وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. افزون بر آن‌که رباعیات خیام را به اغلب زبان‌های زنده ترجمه نموده‌اند، ادوارد فیتزجرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب‌زمین شده است.
حکیم عمر خیام به دو زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود و در علوم مختلف کتاب‌های با ارزشی به رشته تحریر درآورده است. معاصرانش اورا با القابی چون امام، فیلسوف و حجت الحق ستوده‌اند. او همچنین در علم نجوم مهارتی تمام داشت، به طوری که گروهی از منجمین که با او معاصر بودند در ساختن رصد خانه سلطان ملکشاه سلجوقی با او همکاری کردند، همچنین به درخواست سلطان ملکشاه تصمیم به اصلاح تقویم گرفت که به «تقویم جلالی» معروف است. «خیام» در دوران زندگی خود از جهت علمی و فلسفی پرآوازه و مورد احترام علما، دانشمندان و فیلسوفان زمان خود بود.
ما از اول، درسهایمان اینطور بوده که اسم دانشمند یونانیِ قدیم- طالس فرض بفرمایید- تا دانشمندان گوناگون غربی در قاعدهی هندسه یا در فرمول شیمی را میشناختیم؛ و همینطور دانشمندان دیگر را تا امروز؛ اما به قدر یک تاریخ علمنویس مانند «جرج سارتُن»- من سی چهل سال پیش، هم کتاب «پیر روسو» را که تاریخ علوم است، هم کتاب «جرج سارتن» را دیده بودم- که دورههای علمی اسلامی را تقسیم میکند به دورهی جابر بن حیان، دورهی خوارزمی و دورهی فلان، دانشمندان خودمان را نمیشناسیم! دانشجوی ما آنها را نمیشناسد، ولی آنها میشناسند! خیام را به عنوان یک دانشمند و یک ریاضی‌دان بزرگ در دنیای غرب میشناسند؛ اما دانشجوی ما خیام را مثلًا با کوزهی گلیِ میشناسد؛ اگر هم بشناسد. نمیداند خیام که بوده است. ببینید اینها موجب میشود که آن اعتماد به نفس ملی از دست برود و دانشجوی ما سابقه ی علمی، گذشته ی علمی و میراث عظیم علمی خودش را نشناسد و افتخارات علمی خودش را در گذشته نداند. این از جمله ی کارهایی است که باید حتماً در محیط دانشگاه انجام بگیرد. درس میگذارید، رشته میگذارید، تبلیغات میکنید، هر کاری میکنید، من نمیدانم، این کار باید بشود.۱۳۸۵/۰۵/۲۳
بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در دیدار رؤسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی
https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=2353