مدیریت امور پردیس های دانشگاه فرهنگیان استان اصفهان

آثار و اسرار نماز نافله

 نماز نافله چیست و چه آثار و اسراری دارد؟مستحب است انسان قضای نمازهای مستحبی نمازهای یومیه را به جا آورد و ترک آن به خاطر دنیا مکروه است. و کسی که توانایی قضای آن را ندارد به جای آن صدقه دهد و کم­ترین مقدار آن برای هر دو رکعت نماز یک مد طعام است و اگر نتوانست برای هر چهار رکعت نماز یک مد بدهد و اگر باز هم توانایی نداشت برای هر یک از نماز شب و روز یک مد طعام بدهد.

از امام باقر(ع) سؤال شد که مراد خداوند متعال در آیه: "الذین هم علی صلاتهم یحافظون" (و آنها که بر نماز مواظبت دارند) چیست؟ فرمود: مراد نماز واجب است. سؤال شد: مراد از آیه: "الذین هم علی صلواتهم دائمون" چیست؟ (آنها که نمازها را پیوسته به جا می آورند،)ایشان فرمود: نماز مستحبی.

 شاید وجهش این باشد که: چون نماز نافله مکمل فریضه (نماز واجب) است، کسی که نافله می خواند، هر روز نمازش به طور کامل بالا می رود و لذا دائم الصلوه به شمار می آید.

در حدیث قرب نوافل که با سندهاى معتبر در منابع حدیثى شیعه و اهل سنت روایت شده، آمده: امام صادق(ع) از پیامبر(ص) روایت کرده که خداوند فرمود: اظهار دوستی نکرد بندۀ من به چیزی دوست داشتنی­تر از آنچه واجب کردم بر او و او با نوافل به سوی محبت من می­آید تا اینکه من نیز او را دوست بدارم. پس هنگامی که او را دوست بدارم گوش او می­شوم آن گاه که می­شنود و چشم او می­شوم آن گاه که می­بیند و زبان او می­شوم آن گاه که سخن می­گوید و دست او می­شوم آن گاه که ضربه می­زند و پای او می شوم آن گاه که راه می­رود، هنگامی که به درگاه من دعا کند اجابت می­کنم و اگر از من درخواست کند به او می­دهم.

در روایات زیادی، "نوافل" مکمل فریضه تلقی شده است به این معنای که خداوند نقصان نماز واجب را با نافله جبران می کند. امام صادق (ع) فرمود: گاهی از نماز بنده، نصف یا ثلث یا ربع و یا خمس آن بالا می­رود (پذیرفته می­شود)؛ چرا که پذیرفته نمی­شود از او مگر نمازهایی که با توجه قلبی (و خلوص نیت) باشد و به جا آوردن نافله را دستور دادیم تا کاستی های (نماز) واجب را جبران کند.

پس اگر قبول نمازهای واجب به طور کامل منوط به نافله است و اگر پذیرش همة اعمال منوط به پذیرفته شدن نماز است، پس سهل انگاری در نافله امر ناپذیرفتنی است. تا جایی که در روایات زیادی، قضای نوافل، مطلوب و مورد سفارش واقع شده، که پیش از این از آن سخن گفتیم. همچنین در روایتی از امام حسن عسکری(ع) آمده است که انجام 51 رکعت نماز در روز از نشانه­های شیعه است.